ارزیابی کارایی شعب پست بانک با استفاده از ترکیب روش تحلیل پوششی داده ها و شبکه عصبی احتمالی

در میان صنایع مختلف، صنعت بانکداری اهمیت خاص خود را دارد. زیرا که یک صنعت بانکداری کارا می تواند در دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی موثر بوده، همچنین سلامت این صنعت به سلامت اقتصاد کشور کمک می کند. کارایی صنعت بانکداری به معنی کارمزد و هزینه های بانکی کمتر، نرخ سود پایین تر و ارائه خدمات با کیفیت بالاتر می باشد. بنابراین برآورد کارایی و بهره وری صنعت بانکداری و شناسایی عوامل موثر بر آن امری بسیار ضروری است. مطالعه حاضر به منظور بررسی کارایی و تعیین عوامل موثر بر آن در شعب پست بانک (در سطح شهر تهران) در سال 1388 انجام پذیرفته است. بدین منظور از یکی از روش های ناپارامتری تحت عنوان تحلیل پوششی داده ها و یکی از روش های ابتکاری تحت عنوان شبکه عصبی احتمالی استفاده شده است. در روش تحلیل پوششی داده ها که یکی از مهمترین روش های ناپارامتری محسوب می شود، مرز کارایی توسط سیستم برنامه ریزی خطی به دست می آید علیرغم اینکه این روش یکی از پرکاربردترین روشها در ارزیابی کارایی می باشد اما دارای کاستی های نیز می باشد. مهمترین مشکلی که در استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها (dea) وجود دارد این است که تعداد مدل های مورد نیاز و حل آنها وابسته به تعداد واحدهای مورد بررسی است و برای هر واحد تصمیم گیرنده باید یک بار مدل برنامه ریزی خطی حل شود و از آنجا که تعداد واحدها بسیار زیاد است، بنابراین استفاده از این روش به تنهایی زمان بر است. ضعف دیگر این روش این است که نیاز به حافظه کامپیوتری و زمان پردازش بالایی دارد. برای غلبه بر این مشکلات استفاده از روش های ابتکاری نظیر شبکه های عصبی پیشنهاد می شود. در این تحقیق از دو شبکه عصبی احتمالی و شبکه پرسپترون چندلایه استفاده شده و نتایج با نتایج حاصل از dea مقایسه شده است. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که هر دو شبکه کارایی شعبه ها را با تقریب خوبی تخمین می زنند. و شبکه عصبی احتمالی به علت سرعت و دقت بیشتر نسبت به شبکه عصبی پرسپترون، ارجح می باشد.